คิดนอกกระดาษ ตอน เมืองสร้างสรรค์ รางวัลของคนทั้งประเทศ

By Weerachon Weeraworawit, Published: 25 August 2014

เวลาเราเดินทางไปเที่ยวต่างประเทศไม่ว่าจะเป็นเมืองอะไร เรามักจะไปชื่นชมทัศนียภาพ สัมผัสผู้คน และตื่นตาตื่นใจไปกับบรรยากาศของเมืองนั้นๆ แต่คงจะดีไม่น้อยถ้าต่อไปนี้เวลาไปไหนมาไหน เราลองมาเพิ่มหัวข้อใหม่ๆ ให้กับการทัศนาเมืองนอกเมืองนา นั่นคือการไปสัมผัสกับความคิดสร้างสรรค์ที่เกิดจากผู้คนในเมืองนั้นๆ

ความคิดสร้างสรรค์ นับวันก็ยิ่งเป็นเรื่องใหญ่ของคนทั้งโลก โดยเฉพาะในภาวะที่ประชากรเริ่มล้นโลก ต้องเบียดแย่งทรัพยากรมาใช้กันอย่างหน้าดำคร่ำเครียดในปัจจุบัน บวกกับภัยพิบัติทั้งที่เกิดจากธรรมชาติและจากฝีมือมนุษย์ โลกเราจึงต้องการความคิดสร้างสรรค์มากกว่าที่ผ่านๆ มา เพื่อมาแก้ปัญหาต่างๆ นานา และทำให้พวกเราได้ใช้ชีวิตอยู่บนโลกใบนี้อย่างมีความสุข

ความคิดสร้างสรรค์ยังเป็นทรัพยากรที่สำคัญของมนุษย์มาตั้งแต่เราออกจากถ้ำ เพราะนอกจากจะช่วยแก้ไขปัญหาในการดำเนินชีวิตทั้งในอดีตกาล วันนี้และวันหน้า ผลงานที่เกิดขึ้นจากความคิดสร้างสรรค์ในหลายๆ ด้านยังส่งผลกระทบกับชีวิตและจิตวิญญาณของผู้สัมผัส เป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่ยิ่งใหญ่ของชาวโลก

และนั่นคือเหตุผลที่ทำให้หน่วยงานระดับโลกอย่าง UNESCO อันเป็นองค์กรที่ดูแลด้านการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรม ของสหประชาชาติ ได้จัดตั้งโครงการ Creative Cities ขึ้นในปี 2005 พร้อมระบุว่าเนื่องจากในปัจจุบันประชากรโลกกว่าครึ่งอาศัยอยู่ในเมือง UNESCO เล็งเห็นว่าวัฒนธรรมมีบทบาทสำคัญในการพัฒนาคุณภาพชีวิตคนเมือง จึงต้องการเชื่อมเครือข่ายเมืองที่มีจุดเด่นทางความคิดสร้างสรรค์ในด้านต่างๆ ส่งเสริมให้เกิดการแลกเปลี่ยนความรู้และวัฒนธรรมระหว่างกัน ซึ่งจะนำไปสู่การเห็นความสำคัญของตัวตนอันเกิดจากความคิดสร้างสรรค์ของคนในชาติ นำบทเรียนของแต่ละเมืองมาประยุกต์ใช้ ทำให้เกิดการอนุรักษ์วัฒนธรรมที่สำคัญของแต่ละเมืองไว้ได้ในกระแสเชี่ยวกรากของโลกาภิวัฒน์

แต่ละเมืองสามารถสมัครเข้าร่วมได้ง่ายๆ นะครับ แค่กรอกแบบฟอร์มในเว็บไซต์ แต่การจะได้รับเลือกน่าจะยากไม่ใช่เล่น เพราะจนป่านนี้มีเพียง 41 เมืองที่ได้รับการยกย่องให้เป็นหนึ่งใน Creative Cities ไม่ต้องแข่งกับใคร แข่งกับตัวเอง เอาให้ UNESCO เห็นความคิดสร้างสรรค์ที่ชัดเจนเป็นใช้ได้ ภายใต้ 7 หมวดหมู่ 1) Cities of Literature เมืองวรรณกรรม 2) Cites of Media Arts เมืองสื่อศิลป์ 3) Cities of Music เมืองดนตรี 4) Cities of Craft and Folk Art เมืองศิลปะพื้นบ้าน 5) Cites of Design เมืองออกแบบ 6) Cities of Film เมืองภาพยนตร์ 7) Cities of Gastronomy เมืองศิลปะอาหาร

เมืองเชียงใหม่ของเราก็เคยพยายามเดินเรื่องเข้าเป็นหนึ่งใน Creative Cities แต่ยังไม่ได้รับการบรรจุ ก็เอาใจช่วยขอให้ได้รับคัดเลือกเร็วๆ นะครับ เพราะเป็นเมืองที่ขึ้นชื่อในเรื่องความคิดสร้างสรรค์อยู่แล้ว คนไทยจะได้ยืดมากขึ้นว่าเราไม่ได้มีแค่สถานที่สวยๆ ที่ได้รับการยกย่องให้เป็นมรดกโลก แต่เรายังมีเมืองที่ผู้คนในเมืองนั้นมีความคิดสร้างสรรค์ระดับโลก ซึ่งถ่ายทอดออกมาให้เห็นในรูปของวัฒนธรรม

และจะว่าไปแล้ว คงมีหลายคนที่อยากเห็นวงการต่างๆ ในบ้านเราให้ความสำคัญกับความคิดสร้างสรรค์เหมือนที่ UNESCO เล็งเห็น เพราะโดยมากเมื่อพูดถึงความคิดสร้างสรรค์ เราก็มักจะนึกถึงแต่อาชีพที่มีตำแหน่ง “ครีเอทีฟ” อย่างในวงการโฆษณา เพลง โทรทัศน์ แฟชั่น

แต่ในประเทศที่เจริญแล้ว ดูง่ายๆ ใกล้ๆ ตัว อย่างเกาหลีใต้ ญี่ปุ่น จีน ที่เมื่อไม่กี่สิบปีก่อน เศรษฐกิจของเค้ายังสูสีกับบ้านเราอยู่เลย แต่ทุกวันนี้แซงไปไกลจนตามไม่ทัน ก็เป็นเพราะเจ้าความคิดสร้างสรรค์นี่แหละที่ทำหน้าที่เป็นเชื้อเพลิงชั้นดีในการขับเคลื่อนประเทศ

ประเทศเหล่านี้สูบฉีดความคิดสร้างสรรค์เข้าไปในทุกวงการ ที่เห็นตัวอย่างชัดๆ ก็อย่างสินค้า O-Top ของญี่ปุ่น หรือถ้าก้มดูในมือก็เห็นแล้ว เช่น โทรศัพมือถือท์ซัมซุงนั่นปะไร กลายเป็นเจ้าตลาดโลกได้ ก็เพราะพัฒนาการฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์ที่มากความคิดสร้างสรรค์

ในวงการโฆษณาเรา เสือปืนไวในเรื่องนี้คงต้องยกให้เวทีคานส์เค้า พอเห็นความคิดสร้างสรรค์เริ่มแผ่ไพศาลกว้างไกลเกินงานโฆษณา เมื่อสองปีก่อน ทางคานส์ก็จัดแจงเปลี่ยนชื่อเทศกาลโฆษณาของตนเองใหม่ จากเดิม Cannes Lions International Advertising Festival มาเป็น Cannes International Festival of Creativity พร้อมกับเพิ่มหมวดใหม่ๆ Innovation Lions และ Product Lions ให้รางวัลยกย่องความคิดสร้างสรรค์รูปแบบใหม่ๆ ที่กว้างไกลกว่างานโฆษณา

และด้วยเหตุดังกล่าว มาปีนี้ ประจวบเหมาะกับทางสมาคมธุรกิจโฆษณาแห่งประเทศไทยได้เชิญผมดำรงตำแหน่งประธานจัดงาน Adman Awards & Symposium 2014 ทางผมจึงได้ปรึกษาหารือกับผู้ใหญ่ในสมาคม โดยเฉพาะพี่แดน ศรมณี CEO จาก Lowe Thailand ได้กรุณาให้คำแนะนำว่าอยากเห็นคนในวงการต่างๆ เห็นคุณค่าของความคิดสร้างสรรค์ว่าเป็นอาวุธสำคัญในการนำพาประเทศไปข้างหน้า เรามาสร้างก้าวแรกกันเถอะ ให้ Adman ที่จะจัดขึ้นในวันที่ 17 กันยายนนี้ ไม่ได้เป็นแค่งานแจกรางวัลของคนในวงการโฆษณาเท่านั้น แต่ให้เป็นเทศกาลว่าด้วยความคิดสร้างสรรค์ที่คนนอกวงการก็สามารถเข้ามามีส่วนร่วม มีสัมมนา มีเวิร์คชอป ให้ผู้คนที่สนใจไม่ว่าจะอยู่วงการไหนก็สามารถเข้ามาเรียนรู้ มีส่วนร่วมและแชร์ประสบการณ์กันได้ และเพื่อให้สอดคล้องกัน ธีมของ Adman ในปีนี้ จึงออกมาเป็น The New Frontier เพราะเล็งเห็นความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในหลายๆ ด้าน

• ตลาดใหม่ๆ – หลายๆ แบรนด์ของไทยเริ่มก้าวไกลขยายพรมแดนใหม่ๆ ไปในระดับโลก ซึ่งแบรนด์เหล่านี้ต้องการคู่คิดทางการตลาดและการโฆษณาที่พร้อมจะก้าวไกลไปด้วยกัน

• ผู้บริโภคที่เปลี่ยนแปลงไป – วิธีคิดและไลฟ์สไตล์ผู้คนสมัยนี้มีความซับซ้อนสูงขึ้นมาก จนเกิด Segment ใหม่ๆ มากมาย ทั้งเกิดกลุ่มผู้บริโภคหน้าใหม่ที่ผู้บุกเบิกพรมแดนต้องทำความคุ้นเคย เช่น Millennials

• สื่อใหม่ๆ – จากเดิมที่เรามีแค่ Traditional Media แต่แล้วก็มี Non-traditional Media จากเดิมที่เราเคยทำแต่แคมเปญ Offline ก็ต้องลุกขึ้นมาทำแคมเปญ Online ความนิยมในตัวสมาร์ทโฟนและแท็บเล็ตทำให้เกิดสื่อใหม่ๆ อย่าง YouTube และ Social Network ที่เราต้องบุกไปพิชิตนอกเหนือจากฟรีทีวี ยังไม่นับดิจิตอลทีวีที่กำลังจะมาปฏิวัติวงการทีวีบ้านเรา

• เทคโนโลยีและเครื่องมือใหม่ๆ – ใครจะไปคาดคิดว่ากล้องถ่ายรูปตัวเล็กๆ รวมถึงโทรศัพท์มือถือจะสามารถพัฒนากลายเป็นกล้องถ่ายหนังโฆษณา ซอฟต์แวร์ราคาถูกในโน้ตบุ๊คจะกลายร่างเป็นผู้ช่วยในการตัดต่อ แต่งภาพ แต่งเพลง ที่ทรงประสิทธิภาพ อินเทอร์เน็ตทำให้เกิดวิธีการสื่อสารใหม่ๆ ชวนผู้ชมทางบ้านให้มามีส่วนร่วมอย่าง Crowdsourcing และ Flash Mob ความสามารถของคอมพิวเตอร์รุ่นใหม่ๆ ทำให้เกิดวิธีการถ่ายทอดและนำเสนอรูปแบบใหม่ เช่น ภาพถ่ายที่เกิดจากการสร้างโมเดลในคอมพิวเตอร์ แอนิเมชั่นที่แม้แต่เด็กนักศึกษาก็ทำได้ รวมถึง 3D Printing

สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นพรมแดนใหม่ที่นักบุกเบิกผู้มีความคิดสร้างสรรค์ต้องบุกพิชิตให้ได้ และถ้าทุกวงการช่วยกันสร้างอาวุธทางความคิดใหม่ๆ หนทางที่เมืองไทยซึ่งมีต้นทุนทางวัฒนธรรมที่สูงอยูแล้ว จะกลายเป็นเมืองสร้างสรรค์ มากนวัตกรรมทางความคิด ผลักดันเศรษฐกิจประเทศให้เติบโตอย่างยั่งยืน ก็ดูจะไม่ไกลเกินเอื้อม